- Obligacje komunalne.
Pracę nad obligacjami komunalnymi rozpocząłem przed dwoma laty. Byłem zawsze przekonany, że jest to nowoczesna i bezpieczna sposobność pozyskiwania dużych środków inwestycyjnych na rozwój regionu. Niestety nie udało mi się przekonać władz naszego województwa, jaki i Zarządów gminy Białystok i Augustów do wyemitowania obligacji w tamtym okresie. Od trzech lat tylko województwo podlaskiego widniało w różnych statystykach jako jedyne w Polsce, gdzie żaden samorząd nie wydał obligacji komunalnych. Należy zaznaczyć, że w jakichkolwiek rankingach, instytucje badające dynamikę rozwoju gospodarczego samorządów, zawsze biorą pod uwagę, czy dany samorząd korzysta z nowoczesnych możliwości finansowania inwestycji i wpływa to na ostateczną ocenę tempa rozwoju danego regionu. Okoliczności, jakie miały miejsce pod koniec roku 2001 (duży deficyt budżetu państwa), a które bezpośrednio wpłynęły na realizację Kontraktu z Rządem otworzyły szansę na akceptację przez Zarząd Województwa i Sejmik propozycji wyemitowania obligacji wojewódzkich. Zgłosiłem propozycje do Zarządu Województwa, aby wycofać inwestycję wieloletnią (Szpital Położniczo-Ginekologiczny, ul. Warszawska) z Kontraktu a ze zwolnionych w ten sposób środków sfinansować inwestycje samorządów lokalnych. Zadania inwestycyjne JST zostały przez Rząd w roku 2001 pomniejszone w finansowaniu o 50%, czego samorządy nie mogły przewidzieć. Tak złożyło się, że kwota w wysokości 9,5 mln zł. w zupełności pokrywała braki finansowe samorządów występujących ze swoimi inwestycjami w Kontrakcie z Rządem. Natomiast sfinansowanie i zakończenie inwestycji przy ul. Warszawskiej zaproponowałem na drodze wyemitowania obligacji komunalnych. Oczywiście kwota niespełna 10 mln zł jest kwotą mało opłacalną przy emisji obligacji, dlatego też zaproponowałem opracowanie "Programu niezbędnych inwestycji w jednostkach służby zdrowia w województwie podlaskim" i wyemitowania w tym celu obligacji o wartości 20 mln zł. W drugim kwartale br. Sejmik przyjął uchwałę w tej sprawie i ostatecznie w dniu 4 września 2002 r. została podpisana umowa z Bankiem Gospodarstwa Krajowego o emisji obligacji komunalnych. Zaznaczyć należy, że województwo podlaskie jest trzecim samorządem wojewódzkim w Polsce, który wyemitował obligację. Mam nadzieję, że inne JST w naszym województwie pójdą śladami Sejmiku.
- Program Inwestycji Gospodarczych Aglomeracji Białystok.
Od wielu lat poddawany jest wygląd białostockiego dworca PKP ostrej krytyce społecznej wygląd dworca PKP (Zarząd Miasta Białegostoku posiada koncepcję zagospodarowania tych terenów), także od ponad trzech lat trwa publiczna dyskusja nad potrzebą budowy nowego lotniska regionalnego w okolicy wsi Topolany w gminie Michałowo (zarysowana jest koncepcja budowy lotniska, opracowana wspólnie przez Zarząd Województwa i Zarząd Miasta). Nowym pomysłem, który został zaprezentowany przez Rektora Politechniki Białostockiej prof. Michała Bołtryka jest budowa na terenie PB Podlaskiego Centrum Promocji (centrum wystawienniczo-targowe). Do wybudowania takiego Centrum i późniejszego jego wykorzystania niezbędna jest szybka komunikacja i transport, w tym lotniczy. Następnym, ważnym elementem jest rozpoczęcie opracowania przeze mnie (przed ponad dwoma laty) założeń do wybudowania Centrum Nowych Technologii w Białymstoku. Budowa lotniska regionalnego, dopiero wówczas nabiera wymiaru niezbędnej inwestycji gospodarczej, jeżeli będzie przedstawiana w aspekcie Podlaskiego Centrum Promocji jak i Centrum Nowych Technologii. Należy zaznaczyć, że ani PCP, ani CNT nie osiągną oczekiwanych efektów i wymiarów gospodarczych, jeżeli nie będzie w Białymstoku lotniska regionalnego czy też "szybkiej" kolei Warszawa-Białystok-Ryga (stosowną umowę w tej sprawie podpisali w br. ministrowie Polski i Litwy). Sprawą oczywistą jest również i to, że Białystok nie posiada terenów komunalnych (a tylko na takie tereny możemy pozyskać środki inwestycyjne z Unii Europejskiej) przeznaczonych na działalność przemysłową o obszarze większym niż 50 hektarów. Jedyną możliwością jest teren po obecnym lotnisku sportowym "Krywany".
W ramach Programu Inwestycji Gospodarczych Aglomeracji Białystok ujęto następujące zadania:
- Podlaskie Centrum Promocji.
Zadanie ma na celu stworzenie możliwości rozwoju transferu nauki i technologii poprzez organizację targów, stałych wystaw, konferencji, seminariów, spotkań, szkoleń, spotkań o charakterze regionalnym i ogólnokrajowym, udział w programach międzynarodowych, wymianie informacji, pośrednictwie, wydawaniu biuletynów, akcji promocyjnych. Zakres zadania obejmuje:
- opracowanie "Biznes planu" Podlaskiego Centrum Promocji
- opracowanie założeń techniczno - ekonomicznych
Realizacja zadania stworzy możliwości budowy siedziby Podlaskiego Centrum Promocji. Połączenie w obiekcie działalności wystawienniczej, hotelowej, biurowej oraz obecność instytucji państwowych i prywatnych międzynarodowych i krajowych, a także przedstawicielstw przedsiębiorstw oznacza stworzenie wyjątkowej atmosfery wzajemnego uzupełniania się różnych interesów. Z doświadczeń innych miast wynika, że tego typu kompleks o standardzie europejskim sam w sobie przyciąga zainteresowanie z zewnątrz.
- Centrum Usługowo-Handlowe przy dworcu PKP.
Głównym celem powyższego zadania jest przygotowanie niezbędnej dokumentacji analityczno-studialnej wraz z koncepcją zagospodarowania terenu dotyczącej rozwoju węzła komunikacji kolejowej wraz z zagospodarowaniem terenu w obszarze dworca kolejowego PKP ukierunkowanej na:
- zakończenie remontu budynku dworca kolejowego PKP w Białymstoku,
- zagospodarowanie terenu dworca PKP oraz terenów przyległych wraz z włączeniem dworca PKS w nowoczesny kompleks handlowo-usługowy z obiektami gastronomii, hotelarstwa, administracji i rozrywki, połączonych funkcjonalnie z obsługą pasażerów komunikacji kolejowej i autobusowej,
- zagospodarowanie terenu w obrębie ulic: Kolejowej, Bohaterów Monte Cassino i Św. Rocha obejmującej budowę parkingów, przejść podziemnych i przebudowę peronów.
Celem bezpośrednim przygotowanego zakresu dokumentacji będzie dokonanie analizy marketingowo-rynkowej planowanego obiektu handlowo-usługowego, opracowanie koncepcji architektonicznej z uwzględnieniem możliwości wykorzystania terenów dworca PKP. Analiza przedsięwzięć poprawiających dostępność komunikacyjną, zwiększenie niezawodności funkcjonowania systemu komunikacyjnego w sytuacjach ekstremalnych oraz odnowienie pozostałości historycznego dziedzictwa miasta.
- Lotnisko Regionalne w Topolanach.
Potrzeba budowy podlaskiego lotniska regionalnego w rejonie miasta Białegostoku, jako warunku podniesienia atrakcyjności lokalizacyjnej województwa podlaskiego dla inwestycji krajowych i zagranicznych, została zawarta w "Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2010". Poprzez zapewnienie komunikacji lotniczej na bazie lotniska regionalnego osiągnie się spójność społeczno-gospodarczą naszego regionu.
Projektowane lotnisko miałoby charakter wielofunkcyjny tzn. służyłoby celom:
- komunikacyjnym,
- sanitarnym,
- sportowym,
- straży granicznej - szczególnie istotnym w momencie gdy wschodnia granica Polski stanie się wschodnią granicą Unii Europejskiej.
W końcowym etapie jest procedura przekazania mienia Skarbu Państwa w postaci nieruchomości pod planowane lotnisko regionalne na terenach wsi Topolany - Potoka w gminie Michałowo na rzecz Samorządu Województwa Podlaskiego i umiejscowienie projektowanego lotniska w sporządzanym aktualnie miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowo oraz w planie zagospodarowania przestrzennego województwa.
- Centrum Nowych Technologii.
Centrum Nowych Technologii będzie usytuowane na terenach "Krywlan". W pierwszym etapie prac nad CNT wystarczającym obszarem byłby grunt o powierzchni około 50 ha. Należy opracować pełną dokumentację w następującym zakresie:
- przygotowanie koncepcji zagospodarowania terenu,
- przygotowanie studium wykonalności z analizą marketingowo - rynkową,
- przygotowanie oceny oddziaływania na stan środowiska naturalnego,
- określenie źródeł finansowania przedsięwzięcia.
Następnie należałoby przystąpić do wykonania następujących prac: drogi, chodniki, parkingi, system wodno-kanalizacyjny, sieć energetyczna, telekomunikacyjna i gazowa (środki są zabezpieczone w Programie Operacyjnym RRWP - środki strukturalne, ze źródeł Unii Europejskiej). Zarząd Miasta Białegostoku wraz z Zarządem Województwa winien powołać spółkę prawa handlowego (komunalną) z kapitałem zakładowym na bazie wartości gruntu oraz wybudowanej infrastruktury technicznej. Spółkę należałoby dokapitalizować w wysokości około 5 mln zł, aby można było wybudować podstawową strukturę hal produkcyjnych (powierzchnia od 5 000 - 12 000 tys m2) z pełnym wyposażeniem mediów oraz z możliwością przedzielenia hal na mniejsze segmenty. Oba Zarządy JST powinny opracować i zatwierdzić kryteria i zasady dzierżawienia - przez producentów produkujących w nowych technologiach - przygotowanych hal produkcyjnych. Należałoby szczegółowo opisać definicję "produkcji wykorzystującej nowe technologie". Niezbędne jest utworzenie Centrum Logistycznego na obszarze CNT. Centrum Logistyczne powinno świadczyć dla przedsiębiorców między innymi następujące usługi: pomoc finansowo-prawną, możliwość udzielania kredytów, poręczeń kredytowych czy też pożyczek i dotacji (olbrzymi wachlarz tych usług funkcjonuje w rozproszeniu na rynku regionalnym i krajowym). Na bazie podpisanych porozumień i złożonych wspólnych wniosków do Komisji Europejskiej z Regionem Lombardii otwierają się również możliwości międzynarodowego uczestnictwa w sieciach poręczeń czy gwarancji kredytowych dla MŚP. Przed rozpoczęciem prac inwestycyjnych, konieczne jest przeprowadzenie badań rynkowych na obszarze Polski i sąsiednich krajów, ukierunkowanych na producentów wykorzystujących zasady innowacyjności w produkcji, aby posiąść informacje o zapotrzebowaniu na rynku producentów wyżej wymienionej oferty inwestycyjnej o ukierunkowanym profilu. Na bazie doświadczeń i dokumentacji utworzenia CNT w Białegostoku, takie same Centra Nowych Technologii powinny powstać w Suwałkach i Łomży.
Zaprezentowane, cztery inwestycje są ściśle ze sobą powiązane i skorelowane oraz ukierunkowane na rozwój gospodarczy aglomeracji białostockiej.
Pierwszym etapem prac jest opracowanie studium wykonalności oraz memorandum inwestycyjnego (dokumentacja całościowa ma zostać opracowana do końca 2003 r. - wynika to z zapisanych kwot w wysokości 3,5 mln zł. w Kontrakcje z Rządem na lata 2001-2003. Niewykorzystanie tych środków na wyżej określony cel spowoduje utratę 3,5 mln zł.).
W etapie drugim na bazie opracowań należy przygotować dokumentację techniczną projektów oraz zaprosić do współfinansowania inwestycji w formule partnerstwa publiczno-prywatnego kapitał komercyjny w tym zagraniczny.
W roku 2005 powinien rozpocząć się etap trzeci, w którym należy przystąpić do rozpoczęcia budów. Szacunkowa wartość czterech inwestycji wynosi około 450 mln zł.
Jest wysokie prawdopodobieństwo, że po zrealizowaniu w całości Programu do końca roku 2006, powstanie w Białymstoku około 3 tys. nowych miejsc pracy w tym w większości o wysokich kwalifikacjach.
- Społeczeństwo Informacyjne.
Kraje, które pierwsze wejdą w erę społeczeństwa informacyjnego, zbiorą największe żniwo. To one wyznaczą drogę dla innych. Natomiast te kraje, które będą zwlekać lub podejmą działania połowiczne, mogą w czasie krótszym od dziesięciolecia stanąć w obliczu załamania się inwestycji i kryzysu na rynku pracy. Większość rozwiniętych krajów świata finansuje projekty związane z budową powszechnej infrastruktury informacyjnej, uznając fakt, że informacja i techniki informacyjne przejmują rolę sprawczą w procesie rozwoju cywilizacji i społeczeństw. Od informacji już dziś zależy w dużym stopniu funkcjonowanie podmiotów gospodarczych i szkół wyższych, urzędów i firm telekomunikacyjnych, banków i szpitali.
Wiele opracowań naukowych z całego świata proponuje ukierunkowanie zastosowań narzędzi teleinformatycznych na systemy zdalnej pracy, zdalnej edukacji, usług telematycznych, tworzenie sieci dla instytucji naukowych i akademickich oraz sterowanie i zarządzanie rozgałęzionymi systemami infrastruktury cywilizacyjnej, jak ruch drogowy i powietrzny, służba zdrowia czy administracja publiczna. Według europejskiego Information Society Forum Społeczeństwo Informacyjne powinno być zorientowane na interes obywateli. Jako priorytetowe kierunki działań wskazuje się ustawiczne kształcenie, umacnianie demokracji i praw człowieka, tworzenie nowych miejsc pracy, przygotowanie warunków do telepracy, integrację edukacji i przedsiębiorczości, wyposażenie administracji publicznej w możliwości świadczenia usług poprzez sieć itp. Społeczeństwo staje się społeczeństwem informacyjnym, gdy osiąga stopień rozwoju oraz skali i skomplikowania procesów społecznych i gospodarczych wymagający zastosowania nowych technik gromadzenia, przetwarzania, przekazywania i użytkowania olbrzymiej masy informacji generowanej przez owe procesy. W takim społeczeństwie:
- informacja i wynikająca z niej wiedza oraz technologie są podstawowym czynnikiem wytwórczym, a wszechstronnym czynnikiem rozwoju jest wykorzystywanie teleinformatyki,
- siła robocza składa się w większości z pracowników informacyjnych,
- większość dochodu narodowego brutto powstaje w obrębie szeroko rozumianego sektora informacyjnego.
- Geneza projektu.
Analiza funkcjonowania administracji publicznej obywatel-urząd wykazała nieudolność funkcjonowania administracji: kolejki, relacje interpersonalne, niewłaściwy czas, problemy z procedurami itp. Na bazie wieloletnich doświadczeń w informatyce i znajomości rozwiązywania problemów na płaszczyźnie obywatel-urząd w innych administracjach Unii Europejskiej, opracowałem założenia programowe do projektu społeczeństwa informacyjnego w województwie. W kwietniu 2000 zaprosiłem do współpracy znawców tematyki informatycznej i powołałem Zespół ds. Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego. W skład zespołu, kierowanego przeze mnie, weszli: Jerzy Mozalewski (Politechnika Białostocka); Wojciech Winogrocki (T-Matic); Ryszard Łuszczewski (Zeto); Jolanta Puciłowska (Zeto); Krzysztof Karpieszuk (UMWP). W następnej fazie prac zespołu dołączyli profesorowie: Andrzej Janicki oraz Leon Bobrowski.
28 sierpnia 2000 r. Sejmik Województwa Podlaskiego uchwalił Strategię Rozwoju Województwa oraz przyjął założenia do programu przygotowanego przez Zespół ds. Społeczeństwa Informacyjnego oraz zapoznał się z diagnozą sytuacji. 25 czerwca 2001 r. został zawarty Kontrakt Wojewódzki, w wyniku którego Zarząd Województwa powołał Radę Koordynacyjną ds. Podlaskiego Systemu Informacji Przestrzennej.
W lipcu 2001 r. projekt został uruchomiony.
Celami projektu są:
- udostępnienie zasobów funkcjonalnych oraz informacyjnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego oraz udostępnienie zasobów funkcjonalnych oraz informacyjnych innych urzędów województwa podlaskiego z podziałem na etapy;
- udostępnienie informacji o zasobach województwa podlaskiego (m.in.: polityka regionalna), udostępnienie szablonów dla gmin i powiatów do redagowania informacji inwestycyjnych; promocja regionu, oferta turystyczna, udostępnienie szablonów dla hoteli, pensjonatów, moteli oraz innych oferentów usług turystyczno-krajoznawczych i turystyczno-rekreacyjnych, umieszczenie informacji o komunikacji w całym województwie, służba zdrowia, szkolnictwo itd.;
- wdrożenie elektronicznego obiegu dokumentów we wszystkich strukturach administracji publicznej województwa podlaskiego z podziałem na etapy;
- wykonanie map topograficznych obszaru całego województwa podlaskiego i stworzenie środowiska GIS (PSIP);
- integracja wszystkich systemów informatycznych w administracji publicznej województwa podlaskiego.
- Możliwości sfinansowania programu.
Okres od czerwca 2002 r. do grudnia 2003 r. - łączna kwota: 5,3 mln zł - zagwarantowana jest w Kontrakcie z Rządem i w budżecie województwa.
Okres od stycznia 2004 r. do grudnia 2006 r. - łączna kwota: 90 mln EURO - zaprojektowana jest przez Rząd w środkach strukturalnych Unii Europejskiej w priorytecie Społeczeństwo informacyjne.
W Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego Województwa Podlaskiego w Priorytecie I Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmocnieniu konkurencyjności regionów w działaniu nr 4 Społeczeństwo Informacyjne jest zaprojektowana kwota w wysokości 13,85 mln EURO (UE - 9 mln EURO; JST - 4,85 mln EURO). Daje to kwotę około 55 mln zł na lata 2004-2006.
Etap I. Okres realizacji: VI -XII 2002 r.
- wdrożenie elektronicznego obiegu dokumentów w urzędzie marszałkowskim i 4 jednostkach administracji (urzędzie wojewódzkim i 4 urzędach największych miast regionu), prace nad portalem województwa - koszty: 1,0 mln zł,
- przyłączenie do sieci BIAMAN urzędów: marszałkowskiego, wojewódzkiego i UM Białystok, Łomża i Suwałki do sieci PIONIER - koszty: 1,8 mln zł,
- realizacja zadań dla urzędu marszałkowskiego - koszty: 0,3 mln zł.
Etap II. Okres realizacji: I-XII 2003 r.
- wdrożenie elektronicznego obiegu dokumentów w 14 wybranych jednostkach samorządowych (najbardziej do tego przygotowanych), prace nad portalem województwa -
koszty: 3,0 mln zł,
- wykonanie sieci światłowodowej w ramach programu PIONIER oraz podłączenie 20 jednostek samorządowych. - koszty: 6,2 mln zł,
- realizacja zadań w 32 jednostkach samorządowych (starostwach) - koszty: 1,0 mln zł.
Etap III. Okres realizacji: 2004-2006
- wdrożenie elektronicznego obiegu dokumentów we wszystkich jednostkach samorządowych (siedzibach gmin - około 90 JST) - koszty: 25 mln zł,
- rozbudowa szerokopasmowej infrastruktury informatycznej (16,7 mln - finansowane przez KBN i programy sektorowe z NPR), przyłączenie do sieci PIONIER kolejnych jednostek samorządowych - koszty: 8,7 mln zł,
- tworzenie zintegrowanego Systemu Informacji Przestrzennej (GIS) w województwie podlaskim, realizacja zadań w pozostałych jednostkach samorządowych - koszty: 25,0 mln zł.
- Korzyści dla mieszkańców województwa.
Korzyści będą polegały na elektronicznym obieg dokumentów w urzędach administracji publicznej. Każdy obywatel lub podmiot prawny będzie mógł:
- załatwić sprawę w urzędzie nawet po godzinach pracy,
- przyspieszyć bieg sprawy przez prawidłowe wypełnienie wniosków i podań,
- uzyskać pomoc w załatwianiu spraw w urzędach poprzez system elektronicznych "doradców",
- mieć dostęp do informacji o tym, gdzie i co można załatwić w urzędzie,
- dowiedzieć się o najnowszych wydarzeniach w mieście, okolicy czy województwie,
- uzyskać dostęp do informacji i usług poprzez jedną stronę WWW,
- wykorzystać Internet lub umieszczone w urzędach "urzędomaty" - w zapomnienie pójdą kolejki, czy też niemiły urzędnik za okienkiem.
Docelowo rozwiązania tworzone w ramach Społeczeństwa Informacyjnego mają umożliwić wszystkim mieszkańcom Podlasia i firmom tu się znajdującym na dostęp do urzędów niezależnie od miejsca. Projekt uwzględnia też sytuację przejściową, w której większość mieszkańców na terenach wiejskich nie ma dostępu do Internetu czy komputera. Wykorzystanie "urzędomatów" w powiatach i gminach przybliży urząd do obywatela. Wiele spraw będzie można przekazać z urzędu gminy, bez konieczności jeżdżenia do Białegostoku czy najbliższego powiatu.
- Portal regionalny województwa.
Z każdego zakątka świata będzie dostępna szczegółowa informacja inwestycyjna każdego miejsca w województwie podlaskim. Załóżmy, że ktoś z Kanady jest zainteresowany inwestycjami w Suwałkach. Poprzez Portal Regionu Podlasie ma dostęp do mapy topograficznej w skali 1:5000 i podawane przez system (według zainteresowania) takie informacje jak: cena czy własność gruntu (komunalny, prywatny, agencji, lasów państwowych itp.), dostęp do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - do jakich działań inwestycyjnych przewidziany jest dany grunt, jakie występują zagrożenia (epidemiologiczne, pożarowe, powodziowe itp.), jakie jest sąsiedztwo danego terenu (czy są jeziora i o jakiej czystości wód, czy są lasy i jakiego rodzaju itp.), pełna baza danych o producentach, handlowcach, kupcach z danego terenu i o rynkach zbytu. Następnie na innej warstwie systemu osoba zainteresowana może wejść w system elektronicznego obiegu dokumentów Urzędu Miejskiego. Poprzez to ma dostęp do wszystkich materiałów z obrad Zarządu, Rady Miasta jak i funkcji wszystkich jednostek administracji publicznej w mieście i powiecie suwalskim. Według określonych standardów (XML) może dokonać na formularzu zgłoszenia chęci zakupu danej nieruchomości, zgłosić działalność gospodarczą, rozliczyć podatek, ZUS itp.
- Zakres użytkowania komercyjnego.
W naszym portalu będzie można przesyłać olbrzymie pliki graficzne czy też dokonywać bardzo dobrej jakości przekazu audio-wizualnego. Przedsiębiorcy będą mogli, w ramach systemu, organizować konferencje, rozmowy handlowe a nawet dokonywać transakcji (już obowiązuje w Polsce podpis elektroniczny). Wszystkie urzędy administracji publicznej, w tym zespolonej i niezespolonej, czy też szkoły, szpitale, instytucje pozarządowe, przedsiębiorstwa itp., będą mogły być podłączone do portalu - korzystać z szerokopasmowej infrastruktury informatycznej - i uczestniczyć we wszystkich możliwościach systemu.
- Pamięć województwa
zostanie stworzona poprzez permanentne powiększanie baz danych w czasie funkcjonowania systemu - potężna, praktycznie niezniszczalna, łatwa w dostępie dla każdego.
Bez większych problemów będzie można uzyskać informacje o każdej, nawet najdrobniejszej inwestycji, która miała miejsce na danej ulicy w określonej gminie, czy też zajrzeć w udostępnione przez redakcje prasowe treści artykułów publikowanych w ich dziennikach. Cokolwiek znajdzie się w bazie danych w systemie będzie katalogowane i archiwizowane.
